Πόρος – Φάρος Ντάνα
ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Επίσκεψη στο Φάρο “Ντάνα” στον Πόρο
Διάρκεια διαδρομής από το δρόμο προς τον Φάρο: 30΄
Κάθε χρόνο, στις 21 Αυγούστου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα των Φάρων και εφέτος, το Πολεμικό Ναυτικό γνωστοποίησε ότι θα ανοίξει 30 Φάρους σε όλη την Ελλάδα για επισκέπτες. Η πρόκληση ήταν μεγάλη, δεδομένου ότι ανάμεσα στους τριάντα επιλεγμένους Φάρους ήταν και αυτός της “Ντάνας” που επιβλητικά δεσπόζει στην είσοδο του στενού του διαύλου του Πόρου. Άλλωστε η περιγραφή του Χένρυ Μίλλερ, που έγραψε ότι “η είσοδος του πλοίου στον Πόρο σου δίνει την εντύπωση βαθέως ονείρου”, είναι ιδιαίτερα ελκυστική για να περπατήσεις στο Μπογάζι.
Έτσι, αποφασίσαμε την περασμένη Κυριακή, μαζί με την Χριστή, να περπατήσουμε το μονοπάτι, που ξεκινάει από το δρόμο πάνω από το Γερολίμανο.
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στα δεξιά του δρόμου, όπου στα είκοσι μέτρα υπάρχουν πρόχειρες κατασκευές για αιγοπρόβατα. Υπάρχει μια ταμπέλα αριστερά, προς την θάλασσα, όπου αναφέρει: “Προς τον Φάρο Ντάνα”.
Το μονοπάτι είναι κατωφορικό.Οι φωνές των επιβαινόντων στα κότερα στο μικρό κολπίσκο έδιναν μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Στη διαδρομή υπάρχουν σε αρκετά σημεία διάφορα χαλάσματα. Ακολουθήσαμε το μονοπάτι, έχοντας πάντα στα αριστερά μας τη θάλασσα. Το μονοπάτι είναι βατό, αλλά έχει ένα μικρό βαθμό δυσκολίας. Δεν υπάρχουν ταμπέλες, αλλά σε ορισμένα βράχια είναι ευδιάκριτα βέλη σε κίτρινο χρώμα που σου δείχνουν το δρόμο. Σε κάποιο σημείο, φθάνοντας στον μικρό κόλπο, δεν υπάρχει σαφή ένδειξη πού συνεχίζεται το μονοπάτι, αλλά το ένστικτο σε οδηγεί απέναντι. Με μικρή προσπάθεια ανεβαίνεις στα βράχια όπου συναντάς και πάλι το μονοπάτι. Συνεχίζεις έχοντας πάντα τη θάλασσα στα αριστερά. Μετά από τρεις κάβους, διακρίνεις την οροφή του Φάρου. Μέσα από μια διαδρομή από θυμάρια επιτέλους, μετά από τριάντα λεπτά περπάτημα, πλησιάζεις τα λαξευμένα σε ηφαιστειακή κόκκινη πέτρα σκαλοπάτια.
Το τοπίο είναι μαγευτικό. Απέναντι διακρίνεις ευδιάκριτα τη Λουτρόπολη των Μεθάνων. Επίσης αντικρύσαμε δεκάδες ιστιοφόρα. Την εικόνα συμπλήρωσε το συμβατικό πλοίο της γραμμής που είχε αναχωρήσει πριν από λίγο από το λιμάνι του Πόρου με κατεύθυνση τα Μέθανα, την Αίγινα και τον Πειραιά.
Σταθήκαμε στο κεφαλόσκαλο και θαυμάσαμε την θέα. Μαγεία, Έκσταση. Ανάμεσα στα βράχια που “έβραζαν” από τον ήλιο, στην θάλασσα, που ο κυματισμός χτυπούσε με δύναμη στην απότομη καλντέρα. Η πόρτα του Φάρου ήταν ανοιχτή. Στην πόρτα υπάρχει μια ταμπέλα που γράφει:
“Αναπαλαιώθηκε το καλοκαίρι του 2011 με φροντίδα και δαπάνη του Ιδρύματος Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη στη μνήμη της Αικατερίνης και Κωνσταντίνου Λασκαρίδη”.
Μπήκαμε μέσα. Εκεί περίμενε υπομονετικά ο μόνιμος του Πολεμικού Ναυτικού. Είχε έρθει από τη Διεύθυνση Φάρων και καταγόταν, όπως μας είπε από την Λέρο. Αρχίσαμε τη διερεύνηση του χώρου. Απέναντι από την είσοδο υπάρχει μια στέρνα, όπου συγκέντρωναν οι φαροφύλακες το βρόχινο νερό. Αριστερά είναι το μικρό κουζινάκι και στο βάθος, προς τη θάλασσα η τουαλέτα. Δεξιά από την πόρτα είναι το δωμάτιο ύπνου. Εκεί υπάρχει και ένα μικρό τζάκι.
Το εντυπωσιακό όμως σημείο του Φάρου, είναι η πετρόκτιστη σκάλα που οδηγεί στην κορυφή, όπου είναι ένα είδος παρατηρητηρίου, αλλά και ο θόλος. Το κάθε πέτρινο σκαλοπάτι είναι με περισσή διεξιοτεχνία φτιαγμένο και ενσωματωμενο στον ορθοστάτη της σκάλας. Ένα μοναδικό επίτευγμα από χέρια ανθρώπων, υψηλής αισθητικής.
Περιμέναμε να υπάρχει βιβλίο επισκεπτών αλλά δεν υπήρχε. Αλλά ούτε υπήρχε κάποιο ενημερωτικό υλικό, είτε για τον Φάρο Ντάνα ή για τον Πολεμικό Ναυτικό.
Ο Φάρος της “Ντάνας” κατασκευάστηκε το 1870 από την Γαλλική Εταιρεία Οθωμανικών Φάρων. Το συνολικό ύψος του πύργου του είναι 9 μέτρα και τό εστιακό του ύψος είναι 32 μέτρα!.
Η επισκευή του Φάρου, ξεκίνησε επίσημα την Παρασκευή 24 Ιουνίου 2011 όταν το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη απέστειλε επιστολή προς τον Δήμο Πόρου με την οποία ενημέρωνε την πρόθεση του να ανακατασκευάσει τον Φάρο. Είχε προηγηθεί η επισκευή του Φάρου του ακρωτηρίου Ταίναρο, το 2008 και του Φάρου του ακρωτηρίου Μαλέας, το 2009.
Η στερέωση και τα επιχρίσματα του Φάρου έγιναν με ασβεστοποζολανικά κονιάματα και χρησιμοποιήθηκε ηφαιστειακή γαία ως το πλέον ενδεδειγμένο υλικό για κτήρια που επηρεάζονται άμεσα από θαλάσσιες συνθήκες.
Ο Φάρος ΄΄Ντάνα΄΄ θεωρείται ότι είναι ένας από τους πιο όμορφους πετρόκτιστους τετράγωνους φάρους της χώρας μας και αποτελεί ένα από νεότερα μνημεία της ναυτικής ιστορίας του τόπου. Το έτος 1945 όπου ο Φάρος έπαψε να αποτελεί ενδιαίτημα φαροφυλάκων και έγινε αυτόματος, είχε αφεθεί στη φθορά του χρόνου.
Τις εργασίες της πλήρους αποκατάστασής του ανέλαβε το συνεργείο του κ. Δημητρίου Ευταξιόπουλου. Υπενθυμίζεται ότι, όπως επισημαίνει στην ιστοσελίδα του Δήμου Πόρου, ο Δήμαρχος Πόρου σε ευχαριστήριο έγγραφό του προς τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη εξέφρασε την χαρά και την ευγνωμοσύνη του για την πρωτοβουλία του ιδρύματος Λασκαρίδη, η οποία ουσιαστικά ικανοποίησε ένα χρόνιο αίτημα πολλών Ποριωτών και της Δημοτικής Αρχής για την ανάδειξη του μοναδικού αυτού μνημείου της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τονίζει δε ότι ο δήμαρχος “διαβεβαίωσε τον κ. Λασκαρίδη ότι ο Δήμος Πόρου θα συνδράμει με κάθε πρόσφορο τρόπο το εγχείρημα αυτό, ζητώντας του να τον ενημερώσει για το είδος της βοήθειας που θα χρειασθούν για την άμεση αποκατάστασή του”.
Πριν την επισκευή του ο Φάρος είχε υποστεί τη φθορά του χρόνου. Μάλιστα αναφέρεται ότι “ βρισκόταν σε πάρα πολύ άσχημη κατάσταση, με μεγάλες ζημίες, παλαιότερες επεμβάσεις και βανδαλισμούς και έτσι η πλήρης αποκατάστασή του χρειάστηκε μεγάλο κόπο, μεράκι και έξοδα”. Το κτίριο του Φάρου, μετά την ανακαίνιση, εξοπλίστηκε με φωτοβολταϊκά συστήματα για την πλήρη ενεργειακή του επάρκεια, που όμως δεν επηρεάζουν καθόλου την αισθητική της περιοχής ή του κτιρίου.
Επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ο Φάρος της Ντάνας παρέμεινε σβηστός κα το 1948 επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος. Το 1952 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου με αυτόματο πυρσό ασετυλίνης ο οποίος λειτούργησε μέχρι το 1989, οπότε αντικαταστάθηκε από σύστημα ηλιακής ενέργειας. Από το 1954, όπου ο Φάρος έπαψε να αποτελεί ενδιαίτημα φαροφυλάκων και έγινε αυτόματος.
Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη τονίζει ότι “κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2011, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη ολοκλήρωσε την πλήρη και εκ βάθρων αποκατάσταση του ιστορικού πετρόκτιστου φάρου. Ο φάρος της Ντάνας, βρισκόταν σε πάρα πολύ άσχημη κατάσταση, με μεγάλες ζημίες, παλαιότερες επεμβάσεις και βανδαλισμούς και έτσι η πλήρης αποκατάστασή του χρειάστηκε μεγάλο κόπο, μεράκι και έξοδα. Το αποτέλεσμα όμως είναι εντυπωσιακό και ο ανακαινισμένος φάρος είναι σήμερα ένα στολίδι για την περιοχή του Πόρου και μια υπενθύμιση για την αξία αυτών των σπουδαίων πολιτιστικών μνημείων της ναυτικής μας κληρονομιάς”. Ο φάρος είναι αναλαμπών λευκός και ερυθρός με περίοδο 4 δευτερόλεπτα.
Χαρακτηριστικά Φάρου:
Έτος κατασκευής: 1870.
Συντεταγμένες: 37°31’38″N 23°25’32″E
Τύπος: Lighthouse
Τύπος Αναλαμπής:
Χρώμα Φωτός:
Ύψος Φακού (Εστίαση): 32 m
Εμβέλεια:
Σε Λειτουργία: False.
Με στοιχεία που αναφέρει ο Γιώργος Παπαδόπουλος, ο οποίος έχει γράψει το βιβλίο του «Οι Φάροι πέρα και πάνω από τρόπους» όλοι οι φάροι στην Ελλάδα είχαν κατασκευαστεί από πέτρα, εκτός από τον φάρο του Άντερου στον Μαλιακό που είναι σιδερένιος και της Κρανάης στο Γύθειο που είναι εξωτερικά. από μάρμαρο. Κάποιοι που ξανακτίστηκαν μετά τον πόλεμο έγιναν από μπετόν, όπως του Δουκάτου, του Γερόγομπου και του Κάβο Σίδερου. Για τις συνθήκες διαβίωσης των φαροφυλάκων ετονίζει ότι “η ζωή των φαροφυλάκων ήταν πολλές φορές μαρτυρική. Η πρόσβαση στους κοντινούς οικισμούς ήταν δύσκολη, οι συνθήκες ιδιαίτερα τον χειμώνα αντίξοες, πολλές φορές ξέμεναν από τρόφιμα. Εγώ θα τους παρομοίαζα με καλόγερους. Άλλωστε πολλές φορές ήταν χαρακτήρες μοναχικοί, απόκοσμοι, αποτραβηγμένοι από την ζωή”. Επισημαίνει δε ότι οι περισσότεροι φάροι χρησιμοποιήθηκαν από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις σαν παρατηρητήρια κατά την διάρκεια του πολέμου με τους Ιταλογερμανούς, με αποτέλεσμα πολλοί να βομβαρδιστούν και να καταστραφούν. Όσους δεν κατέστρεψαν τότε, τους κατέστρεψαν κατά την αποχώρηση τους. Από 338 φάρους που ήταν σε λειτουργία πριν τον πόλεμο, το 1945 λειτουργούσαν 28 . Σήμερα περίπου οι μισοί είναι σε καλή ή ανεκτή κατάσταση και οι άλλοι μισοί είναι ερειπωμένοι η ετοιμόρροποι, και δεν συντηρούνται καθόλου. Πάντως, η πλειοψηφία των φάρων λειτουργεί με συλλέκτες ηλιακής ενέργειας .
Οργανωτής του φαρικού δικτύου στην Ελλάδα ήταν ο Στυλιανός Λυκούδης , ο οποίος αφιέρωσε μεγάλος μέρος από την ζωή του για αυτόν τον σκοπό. Μελέτησε, κατασκεύασε και οργάνωσε 226 νέους φάρους από το 1911 και μετά, από τους οποίους οι 35 λειτούργησαν στην Μακεδονία και την Θράκη, μετά την απελευθέρωση τους.
21 Αυγούστου 2016
