Οι πρώτοι πρόσφυγες στα Μέθανα και στον Πόρο και τα νησιά στον Σαρωνικό
ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Η συμμετοχή των Μεθάνων στη Μικρασιατική Καταστροφή-
Οι πρόσφυγες στα Μέθανα
Υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 πρόσφυγες αποβιβάστηκαν στα Μέθανα με το ατμόπλοιο “Αρχιπέλαγος”.
Η κυβέρνηση επίταξε την “Εταιρεία” στα Μέθανα, ένα κτίριο που διέθετε δωμάτια και βρισκόταν στην παραλία στον δρόμο που οδηγούσε στο Νησάκι στη Λουτρόπολη και άλλα σπίτια στα οποία εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, από τη Σμύρνη και τις άλλες παραλιακές πόλεις και χωριά της Μικράς Ασίας.
Για την εγκατάσταση αυτή των προσφύγων υπήρξαν και αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής. Μάλιστα έγιναν και έγγραφες διαμαρτυρίες. Το 1926, με το Νομοθετικό Διάταγμα 20.604 της 17ης Απριλίου ενεγράφησαν στο Δημοτολόγιο Μεθάνων. Είχε προηγηθεί καταγραφή των προσφύγων στα Μέθανα.
Αρκετοί από αυτούς είχαν μαζί τους χρήματα και αγόρασαν κτήματα στον κάμπο της Τροιζηνίας και μετακινήθηκαν και στον Πόρο.Οι πρόσφυγες αυτοί διέδωσαν την καλλιέργεια της ντομάτας, της πιπεριάς, της μελιτζάνας και των άλλων οπωροκηπευτικών.
Η ημερομηνία απογραφής τους ήταν η 21η Φεβρουαρίου 1925. Καταγράφηκαν στο Δημοτολόγιο Μεθάνων Πολιτογραφηθέντων Προσφύγων 1.240 άτομα. Από αυτούς τους πρόσφυγες έφυγαν σχεδόν όλοι πάλι με ατμόπλοιο με κατεύθυνση την Εύβοια και την Βόρεια Ελλάδα και κυρίως στην Ανάβυσσο, σύμφωνα με μαρτυρία του Δημητράκη Σπ. Σκούρτη.
Μόνο ορισμένες οικογένειες παρέμειναν στα Μέθανα, όπως του Κώστα και της Ουρανίας Κομνηνού, του Πέτρου Αράπη, του Δημήτρη Βρυώνη, η Ολυμπία, η Ασπασία και ο Θύμιος ο ράφτης. Τα επώνυμα δεν τα θυμούνται για τους μοναχικούς πρόσφυγες.
Η οικογένεια του Δημήτρη και της Αρσινόης Αψούρη, είχαν αποβιβαστεί από την Κωνσταντινούπολη στον Πειραιά και μετά εγκαταστάθηκαν στα Μέθανα.
Αργότερα από τους πρόσφυγες του Πόρου ήρθε στα Μέθανα ο Κώστας Νικολαίδης, σιδηρουργός, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα και έκανε και οικογένεια. Η οικογένεια Νικολαϊδη ήρθε στον Πόρο απο τα Άδανα.
Οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στον Πόρο
Σύμφωνα με την καταγραφή που έκανε ο Γιάννης Μανιάτης οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στον Πόρο είναι οι ακόλουθες:
Αρτόπουλος, Αρναουτέλης, Γεωργιάδης, Γκογκόσης, Δεβεζόγλου, Δημητρίου, Ιωαννίδης, Κανατσίδης, Κωνσταντινίδης, Μιχαηλίδης, Μουρτζούκος, Μωϋσιάδης, Παπαδόπουλος, Ρείζης, Σπίρτζης, Τουρλακάκης, Τυρόπουλος, Χατζηπέρος.
Το τίμημα
Οι Έλληνες της Πόλης, οι Μικρασιάτες της Σμύρνης και οι Πόντιοι του Καυκάσου πλήρωσαν με το αίμα τους την Μικρασιατική Καταστροφή.
Όμως, αίμα έχυσαν και οι στρατευμένοι νέοι απο τα Μέθανα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και στη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα επίσημα στοιχεία από το 1912 έως και το 1922 έχασαν τη ζωή τους στις μάχες τριάντα νέοι από την Χερσόνησο των Μεθάνων που υπηρετούσαν τη θητεία τους.
Προσκλητήριο στη μνήμη τους:
Αργυρόπουλος Αναστάσιος.
Βελώκας Κ. Νικόλαος.
Βλάχου Ι. Δημήτριος.
Βλάχου Ν. Δημήτριος.
Γκίκας Χ. Αντώνιος.
Γκίκας Χ. Ιωάννης.
Γκίκας Δ. Πέτρος.
Δεδεγκίκας Κωνσταντίνος.
Δέδες Δ. Γεώργιος.
Δήμας Α. Θεμιστοκλής.
Θεοδοσίου Κωνσταντίνος.
Θεοδοσίου Νικόλαος.
Κοντζιάς Γ. Δημήτριος.
Κοντογιάννης Σ. Γεράσιμος.
Κοντογιάννης Γ. Αντώνιος.
Κων. Σ.
Λαζάρου Β. Δημήτριος.
Λαζάρου Δ. Νικόλαος.
Λεσιώτης Λ. Γεώργιος.
Μαλτέζος Β. Θεμιστοκλής.
Μαστρογιάννης Κ. Αντώνιος.
Μαστρογιάννης Ι. Δημήτριος.
Μελέτης Χ. Γεώργιος.
Σκούρτης Χ. Γκ.
Σταμάτιος Χ. Γκ.
Τριανταφύλλου Δ. Χαράλαμπος.
Φλαμπούρης Δημήτριος.
Φλαμπούρης Μ. Σπυρίδων.
Χριστοδούλου Δ. Ιωάννης.
Σύμφωνα με αφήγηση της μητέρας του Χαράλαμπου Τριανταφύλλου, ο γιος της κάηκε ζωντανός από φωτιά που έβαλαν οι Τούρκοι σε θάμνους, στους οποίους είχαν κρυφτεί Έλληνες στρατιώτες σε μια μάχη στην Προύσσα.
Συνολικά σκοτώθηκαν στη Μικρά Ασία 124 στρατιώτες που κατάγονταν από την Επαρχία Τροιζηνίας. Αναλυτικότερα, σκοτώθηκαν, 30 από τα Μέθανα, 11 από τον Πόρο, 11 από τον Γαλατά, 12 από τον Δαμαλά, 10 από την Ντάρα, 8 από το Βαλαριό και 42 από την Δρυόπη και τα ορεινά χωριά της Τροιζηνίας.
Πρόσφυγες στα νησιά του Σαρωνικού κατά την απογραφή του Απριλίου 1923
Νησί Άνδρες Γυναίκες Σύνολο
Μέθανα – – 1.240
Σαλαμίνα 215 256 471
Αίγινα 388 544 932
Πόρος 263 413 676
Ύδρα 349 632 981
Σπέτσες 590 812 1.402
Σύνολο Νησιών 1.805 2.657 4.462
Πρόσφυγες στα νησιά του Σαρωνικού κατά την απογραφή του Μαίου 1928
Νησί Άνδρες Γυναίκες Σύνολο
Μέθανα – – 1.240
Σαλαμίνα 351 213 564
Αίγινα 165 108 273
Πόρος 334 180 514
Ύδρα 38 56 94
Σπέτσες 79 118 197
Σύνολο Νησιών 967 675 1.642
Οι πεσόντες στρατεύσιμοι
Από το 1912 έως το 1923 γίνονταν συνεχώς επιστρατεύσεις. Συνολικά έγιναν επιστρατεύσεις τα έτη: 1912, 1914, 1916, 1917, 1918, 1919, 1920.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που υπάρχουν και τα οποία αναγράφονται στο Μνημείο Ηρώων στον Πόρο, έπεσαν στις μάχες από το 1912-1922, οι ακόλουθοι:
Στρατευμένοι νέοι που έχασαν τη ζωή τους μαχόμενοι από το 1912 -1922
Πεσόντες από τα Μέθανα
Αναστάσιος Αργυρόπουλος
Κων. Δεδεγκίκας
Κων.Θεοδοσίου
Νικόλαος Θεοδοσίου
Γεώρ.Δημ.Δέδες
Ιωάννης Δ.Χρηστόδουλος
Δημ. Α. Φλαμπούρης
Νικ.Δ. Λαζάρου
Απόστολος Δ. Σκούρτης
Χαράλ.Δ.Τριανταφύλλου
Δημ.Ι. Βλάχου
Δημ. Ν.Βλάχου
Κώστας Ν.Λεσιώτης
ΘεμιστοκλήςΒ.Μαλτέζος
Θεμ.Α.Δήμας
Γεωρ. Λ. Λεσιώτης
Νικολ.Κ. Βελώκας
Πετ. Δ. Γκίκας
Σταμ. Χρ. Γκίκας
Δημ. Β. Λαζάρου
Πεσόντες από τον Πόρο
Δημήτριος Αγγ.Παπαντωνίου
Αναστάσιος Γεωρ. Κλείσας
Λάζαρος Πετ. Καλιγκούνας
Νικόλαος Αποσ. Κατιτζάρης
Αθανάσιος Σταμ. Κατσάρης
Ευάγγελος Ιωαν.Καλός
Μιχαήλ Κων. Μανωλάκης
Δημήτριος Ιωαν. Γιαννόπουλος
Αργυρός Ιωαν. Ροϊδης
Γεώργιος Κων. Μονογυός
Γεώργιος Γεωργ. Μανόπουλος
Πεσόντες από τον Γαλατά
Αντώνιος Εμ. Βελώτας
Γεώργιος Ευαγ. Γάτσινος
Ευάγ. Γεωρ. Κατσίγκρας
Παναγιώτης Αντων. Μακρογιάννης
Κων/νος Γ. Μπετενιώτης
Νικόλαος Γ. Ροϊδης
Ιωάννης Στ. Στρατίκης
Αθανάσιος Στ.Στρατίκης
Σταύρος Στ. Στρατίκης
Γεώργιος Δ. Τζάκας
Νικολ. Χ. Χριστοδούλου
Πεσόντες από τον Δαμαλά
Δημήτριος Αθανασίου
Ιωάννης Βασιλάκης
Δημήτριος Βρέλλας
Σταμάτιος Γαλουτζής
Σταμάτιος Βογιατζής
Αθανάσιος Λυσέος
Κων. Μπάτουλης
Βασίλειος Κουτσουμπέλης
Δημήτριος Νοταράς
Μικέλιας Παπαγεωργίου
Δημήτριος Παπαγεωργίου
Μίκας Ορφανόπουλος
Από την Τακτικούπολη
Ιωαν. Ν. Οικονόμου
Γεώργιος Ν. Γκίκας
Ιωάννης Ν. Τσούρης
Βασίλειος Παυλ. Τσούρης
Ανδρέας Αν. Ανδρέου
Κωνστ.Παν. Τσούρης
Αντώνιος Κων. Μαστρογιάννης
Θεοφάνης Χρ. Μεγαλογιάννης
Νικόλαος Δημ. Πολίτης
Παναγιώτης Στ. Τσούρης
Μεταμόρφωση
Κων.Ν. Μανέτας
Δαυίδ Κων. Τσεβάς
Βασίλειος Αν. Μανέτας
Δημήτριος Αντ.Σούχλας
Κων. Γ. Σούχλας
Γεώργιος Κ. Σούχλας
Θεόδωρος Κ. Σούχλας
Γεωργ. Κων. Νικολάου
Ποριώτες
Δημ. Ιακωβ. Μάνεσης
Ιωαν.Χ.Δαλάκος
Ελευθ. Σπαλιέρης
Βασίλειος Λούβρης
Ιωαν. Γ. Κουμπής
Αν. Π. Κουμπής
Παν.Ελ. Αυγουστής
Αθαν.Π.Τσόπορης
Ιωαν. Μαραβίγιας
Σωτ.Σ.Σωτηριάδης
Ευάγ.Δ.Σαμπάνης
Ιωαν. Χρ. Γκίκας
Αντ.Χρ.Γκίκας
Δημ.Κυρ. Κουμπής
Γεργ.Μιχ. Παύλου
Παν.Ιω. Μπουλντούμης
Χρήστ. Κ. Δαλάκος
Ευαγ.Κ.Τζιώτης
Λ.Εμ. Πασχάλης
Ματ.Κ.Λαγός
Ν.Εμ.Μανδηλαράς
Εμ.Κ.Δουζίνας
Κων.Αν.Σπουρδάλας
Αντώνης Κούσουλας
Από την Καλλονή, Δρυόπη,
Άνω Φανάρι, Αγία Ελένη, Καρατζά
Αθ. Στ. Αγγελόπουλος
Γεωργ. Αθ. Δελέγρης
Ιωαν. Αθαν. Λεβέντης
Σωτ. Δημ. Λίτσας
Χαράλ. Αρ. Λιώσης
Διονύσιος Μ. Λιώσης
Δημ.Γεω. Μανιάτης
Γεώρ. Δημ. Μπέτσης
Γεώρ. Αθ. Λιώσης
Δημ.Νικ. Λιώσης
Αθ. Ν. Μυλωνόπουλος
Ιωαν. Δημ. Λιώσης
Αθαν. Σ. Λίτσας
Νικολ. Γεω. Δανόπουλος
Δημήτριος Φ. Δανόπουλος
Αναστ. Δ. Βακάλης
Ιωάν. Φιλ. Μούγιος
ΛΦώτης Ιωαν. Μούγιος
Γεώργ. Ιωαν. Μούγιος
Χαράλ. Ν. Βάκης
Λουκάς Γεω. Καλύβας
Δημ. Π. Λεβιδιώτης
Αναστ. Αγγ. Μπελεσιώτης
Αθαν.Σ. Μούγιος
Αλέξιος Ιω. Αντωνίου
Νικ. Κ. Καραγιάννης
Παναγ. Κ. Λίλος
Κοσμάς Νικ. Μούγιος
Π. Σπ. Λεβιδιώτης
Δημ. Σπ. Καπέλος
Ιωαν. Γεω. Μπάκας
Γεώρ.Δ.Καραγιάννης
Γεώρ. Δ. Σαχίνης
Βασ. Γ. Λεβιδιώτης
Αναστ. Στεφανόπουλος
Δημ. Σπ. Μούγιος
Κ. Αντ. Ν. Πέπας
Φώτιος Κων. Γιαννάκης
Βασ. Κ. Καραγιάννης
Σπ. Μούγιος
Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, χιλιάδες πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Στην απογραφή που έγινε το 1928 στον ελλαδικό χώρο, καταγράφηκαν συνολικά 1.221.849 πρόσφυγες, εκ των οποίων 673.025 αστικής και 578.824 γεωργικής προέλευσης.
